Από το "Εγχειρίδιο βλακείας" του Διονύση Χαριτόπουλου
Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ
• .... (σ.σ. χωρίζονται οι άνθρωποι) σε δύο βασικές κατηγορίες: στους έξυπνους και στους βλάκες.
Αν και η μεταξύ τους διάκριση δεν είναι δύσκολη, όσοι ανήκουν στην πρώτη δεν το λένε
και όσοι ανήκουν στη δεύτερη δεν το ξέρουν.
• ...Στην δεκαετία του 1970, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής όργωνε τις Ευρωπαϊκές χώρες
για να πετύχει την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα,
του πρότειναν να πάρει μαζί του κι έναν υψηλόβαθμο διπλωμάτη και πολιτικό επιστήμονα επειδή,
συν τοις άλλοις, μιλούσε εφτά γλώσσες.
Ο έμπειρος πολιτικός, που γνώριζε τον προτεινόμενο, αγρίεψε (δεν ήθελε πολύ):
“Τι να τον κάνω αυτόν; Και στις εφτά βλακείες θα λέει”.
• Η βλακεία είναι απρόβλεπτη. ‘Εχει τόση ποικιλία εκδηλώσεων, όσοι και οι βλάκες
που ο καθένας ξεχωριστά είναι μια αστείρευτη πηγή εμπνεύσεων.
• ...Το χαρτί δεν είναι πιστοποιητικό ευφυΐας.
Αν το μυαλό κάποιου φτάνει για να πάρει δίπλωμα οδήγησης,
κατά πάσα πιθανότητα φτάνει και για να πάρει ένα δίπλωμα σπουδών.
Τα νοητικά απαιτούμενα είναι περίπου ισοδύναμα...
• ...Ο πολιτισμός ευνοεί τον βλάκα.
Στην πρωτόγονη κατάσταση τα πράγματα ήταν απολύτως ξεκαθαρισμένα.
Αυτόν που αργούσε να καταλάβει γιατί τρέχουν οι άλλοι τον είχε αρπάξει η αρκούδα.
Στην εποχή μας ο κάθε καθυστερημένος μπορεί να είναι κυβερνητικό στέλεχος
ή αυτός που σε έχει ναρκωμένο στο χειρουργικό κρεβάτι...
• ...Η χοντρή βλακεία είναι ομαδική.
Αυτό που ενώνει μιά ομάδα ανθρώπων είναι το ίδιο που ενώνει κι ένα πλήθος:
Τα συναισθήματα και οι πεποιθήσεις (θρησκεία, ιδεολογία, ηθική, εχθροί, φίλοι, σύμμαχοι),
ενώ ο ρόλος της νοημοσύνης τείνει να εξαφανιστεί.
Σε μια επαναστατική ή θρησκευτική οργάνωση συμμετέχουν εξίσου ο καθηγητής και ο αχθοφόρος
και σε μια αντροπαρέα ο τεχνοκράτης με τον μποέμ και το ρεμάλι....
• ...Η ομαδική τύφλωση είναι δεδομένη.
‘Ενας χαρισματικός ομιλητής, προβάλλοντας τα δικά του συναισθήματα,
μπορεί να μεταδώσει στο πλήθος ενθουσιασμό, οργή, λύπη,
με τον ίδιο τρόπο που μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο
το γέλιο, η δυσθυμία ή το χασμουρητό...
Γι’ αυτό θα πρέπει να είναι κανείς εξαιρετικά επιφυλακτικός με τις ομαδικές μαρτυρίες
για κάποιο γεγονός.
‘Οσο πιο μεγάλος ο αριθμός των ομοφωνούντων τόσο μικρότερο καλάθι να κρατάς...
• ...Λένε πως “εκεί που σταματάει η λογική αρχίζει ο στρατός”,
κάτι που κάλλιστα ισχύει και για άλλα μεγάλα συστήματα,
εκκλησιαστικά, κομματικά, γραφειοκρατικά, ακαδημαϊκά....
• ...Ο νεοδιοριζόμενος δημόσιος υπάλληλος πιθανόν να είναι έξυπνος και με διάθεση προσφοράς,
όμως αφομοιώνεται τάχιστα από το ηλίθιο γραφειοκρατικό περιβάλλον
και μετά το πρώτο διάστημα συμπεριφέρεται ακριβώς όπως οι παλιές καραβάνες...
• ...”όσοι δεν σκέφτονται συσκέπτονται” λένε οι λαϊκοί.
Το σίγουρο είναι ότι καμία νέα ιδέα δεν γεννήθηκε σε επιτροπή,
ενώ πολλές καλές θάφτηκαν εκεί...
• ...Αν το καταφύγιο του ανθρώπου είναι η κοινωνία,
του βλάκα είναι η ομάδα, η συσπείρωση με άλλους βλάκες...
• ...Ο γελοίος είναι άλλου είδους ταραχή.
Είναι βλάκας με έπαρση.
Η μεγάλη ιδέα που έχει για τον εαυτόν του τον χαντακώνει
και γίνεται φαιδρός, γραφικός, καβαλημένος, δήθεν, ψώνιο....
• ...Η εξουσία είναι το αφροδισιακό της γελοιότητας.
Μια καλή αμερικάνικη κουβέντα λέει πως όποιον θέλει να κυβερνήσει
πρέπει πρώτα να τον δει ψυχίατρος...
• ...Η αλήθεια είναι ότι όποιος ανέβει στη σκηνή πρέπει να υποδυθεί,
αλλιώς το κοινό θα του γυρίσει την πλάτη:
Άλλος παίζει φυσαρμόνικα, άλλος χορεύει καταδεικτικά “τοπικούς χορούς”,
άλλος κουβαλάει τη θαυματουργή εικόνα στην περιφορά,
άλλος φωτογραφίζεται καμαρωτός με τη σκούπα στο χέρι
και “κάθε βλάκας έχει ένα σχέδιο για να σώσει τη χώρα”...
• ...Μια μασκαράτα γελοίων είναι οι κοσμικοί...
Οι κοσμικοί διάλεξαν από μόνοι τους το φουαγιέ,
εκεί όπου δεν συμβαίνει τίποτα, αλλά θα τους δουν όλοι...
• ...Αν γυρίσουμε το μέσα έξω του παλιανθρωπου,
κατά πάσα πιθανότητα, θα βρούμε κρυμμένο έναν άξεστο ηλίθιο...
.
• ...Μια μικρή δόση παραλογισμού είναι απαραίτητη για την κοινωνική ισορροπία.
Είναι η λίπανση που διευκολύνει τα γρανάζια,
όπως οι νόμοι της οικονομίας λειτουργούν καλύτερα με ένα μικρό ποσοστό παραοικονομίας.
Το είπε και ο υπεράνω υποψίας πρόεδρος Λίνκολν:
“Οι σοβαρές αρχές μπορούν και πρέπει να είναι εύκαμπτες”.
• ...το λειψό μυαλό “πόση αλήθεια μπορεί να αντέξει;”
Δεν μπορεί να δώσει ούτε να δεχτεί εξηγήσεις για το πεπερασμένο της ύπαρξης
και συνήθως αγκιστρώνεται σε κάτι που υπερβαίνει την εγκόσμια τάξη,
σε κάποιο Θεό, σε μια ανώτερη δύναμη ή στο σύμπαν που συνωμοτεί για χάρη του.
Η ευπιστία του κουφιοκεφαλάκη είναι παροιμιώδης:
Γοητεύεται, αναπαράγει και εφευρίσκει ο ίδιος θρησκευτικά θαύματα, οράματα,
εξωγήινα όντα, μετεμψυχώσεις, μεταλλαγμένους, λείψανα αγίων,
τσαγιέρες που περιστρέφονται στο Διάστημα, προϊστορικούς γίγαντες,
νεράϊδες, λυκανθρώπους, ψυχές που βουρλίζονται γύρω μας.
Και βέβαια είναι πρώτος πελάτης για κάθε είδους τσαρλατάνους και απατεώνες
που ρίχνουν τα χαρτιά, βλέπουν το φλιτζάνι, διαβάζουν τα άστρα, κάνουν μαγιολίκια,
λένε τη μοίρα (μέλλον), ρυθμίζουν τα φενγκ σούι, δίνουν θετική ενέργεια,
διαβάζουν ευχές και μυστικά βιβλία,
αλλά στην πραγματικότητα διαβάζουν τη φάτσα του ηλίθιου που έχουν απέναντί τους.
• ...ο καλλιεργημένος δεν περιορίστηκε στην ύλη των όποιων σπουδών του
και στα χρηστικά για να κερδίσει χρήματα ή κοινωνικό κύρος,
αλλά έκανε το μεγάλο ποιοτικό άλμα: ξέφυγε από το αναγκαίο.
Με πάθος. μελέτη και αγάπη “ψάχτηκε” εντός του και γύρω του και απέκτησε ευρύτερη παιδεία
και “δική του” πρωτογενή σκέψη, ώστε να βλέπει κάτω από την επιφάνεια των
πραγμάτων,
να εντοπίζει τα βαθύτερα αίτια...
